به گزارش خبرنگار حوزه سلامت ایرنا، فشارخون بالا معضلی بزرگ برای بهداشت عمومی در همه کشورها به شمار می‌آید زیرا  علائم آشکاری ندارد و معمولا شناخته نمی‌شود و راهی برای اطلاع از آن هم وجود ندارد مگر اینکه توسط یک پزشک یا فردی با تجربه اندازه‌گیری شود.

مطالعات جدید محققان مرکز پزشکی Cedars-Sinai در لس‌آنجلس با بررسی بیش از ۱۷ هزار داوطلب نشان می‌دهد میزان افزایش فشار خون در زنان سریعتر است و از سنین پایین‌تری آغاز می‌شود و همین امر باعث می‌شود زنان بیشتر از مردان مستعد بیماری‌های قلبی عروقی باشند.

مردان در سن ۲۰ سالگی در مقایسه با زنان فشار خون بالاتری دارد ولی در دهه ۴۰ زندگی زنان در این زمینه از مردان سبقت می‌گیرند؛ به طوری‌که فشار خون زنان در دهه چهل با فشار خون مردان در دهه ۶۰ زندگی قابل قیاس است. محققان هورمون‌ها را در این امر دخیل می‌دانند.

 بر اساس  استناد به مطالعه بررسی روند فشار خون بالا در جهان که با مشارکت شمار زیادی از محققان کشورهای مختلف از جمله ۸۵ محقق ایرانی و بر اساس داده‌های مرتبط با عوامل خطر بیماری‌های قلبی عروقی ۱۱۷۳ مطالعه در ۱۸۵ کشور جهان با ۱۰۴ میلیون شرکت کننده ۳۰ تا ۷۹ سال مبتلا به فشار خون بالا انجام شده است و ۱.۲ میلیارد نفر در جهان به بیماری فشار خون بالا مبتلا هستند و سالانه ۱۰ میلیون مرگ و ۲۰۰ میلیون مورد ناتوانی ناشی از بیماری فشار خون بالا در بزرگسالان رخ می‌دهد.

بر اساس آخرین مطالعات دانشگاه علوم پزشکی تهران،  میزان شیوع فشار خون بالا در بزرگسالان ایران (افراد بالای ۵۰ سال) به ۴۲ درصد رسیده که شیوع آن در بین زنان بزرگسال ایرانی ۴۷ درصد و در بین مردان بزرگسال ۳۸ درصد است.

بیشترین میزان فشارخون بالا در افراد بالای ۶۰ سال و بالاتر، ۵۰ تا ۵۹ سال و ۴۰ تا ۴۹ سال در ایران بوده، شیوع این بیماری در افراد چاق، مبتلایان به دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی بیشتر است

بیشترین میزان شیوع فشار خون بالا در بین گروه‌های مختلف سنی ایران به ترتیب مربوط به افراد ۶۰ سال و بالاتر (۶۲ درصد)، ۵۰ تا ۵۹ سال (۵۰ درصد) و ۴۰ تا ۴۹ سال (۳۲ درصد) است همچنین شیوع فشار خون بالا در افراد دارای اضافه وزن و چاقی، مبتلایان به بیماری‌های قلبی عروقی، مبتلایان دیابت، افراد دارای سابقه مصرف سیگار، افراد بی سواد یا کم سواد و جمعیت روستایی در مقایسه با جمعیت شهری بیشتر است.

شیوع ۴۲ درصدی فشار خون بالا در بین زنان و مردان بزرگسال ایرانی در حالی است که تنها ۳۸ درصد مبتلایان آگاه از ابتلا به فشار خون بالا، تحت درمان قرار گرفته‌اند و در بین افراد تحت درمان این بیماری هم، ۳۲ درصد موفق به کنترل فشار خون بالا شده‌اند.

این مطالعات همچنین نشان می دهد، میزان شیوع فشار خون بالا در جمعیت کودکان و نوجوان دختر و پسر ۶ تا ۱۲ سال ایرانی، حدود ۹ درصد و میزان شیوع «پیش فشار خون بالا» حدود ۸ درصد است.

میزان شیوع فشارخون بالا در کودکان ۶ تا ۱۲ سال ایرانی حدود ۹ درصد است و حدود هشت درصد نیز در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند

چون فشارخون روز به روز تغییر می کند، اندازه گیری باید در چند نوبت و موقعیت خاص انجام شود تا به تایید برسد. با وجود این که فشارخون بالا علائمی ندارد اما می‌تواند آسیب مهمی به قلب و شریان‌ها بزند. از این جهت از هر فرد خواسته می شود از مقدار فشارخون خود و وجود عوامل خطر و میزان آن اطلاع داشته باشد.

تشخیص زودرس و درمان مناسب فشار خون بالا، منافع اقتصادی و بهداشتی درمانی متعددی در پی خواهد داشت. درحالی که درمان عوارض فشارخون بالا از جمله جراحی شرائین کرونر قلبی، بای پس عروق کرونر یا دیالیز علاوه بر سختی‌ها و نگرانی‌هایی که برای بیمار و اطرافیان او ایجاد می کنند، بسیار هزینه بر خواهند بود.

علیرضا مهدوی مسوول مرکز مدیریت بیماریهای غیرواگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این زمینه به خبرنگار حوزه سلامت ایرنا گفت:  فشار خون بالا در ۳۰ سال گذشته به شکل پایدار، جزو سه علت اصلی مرگ‌های قلبی و عروقی در کشور و سال‌های از دست رفته عمر به دلیل ناتوانی است.

فشارخون بالای طی ۳۰ سال گذشته سه علت اصلی مرگ های قلبی و عروقی در کشور و سالهای از دست رفته عمر به دلیل ناتوانی است

وی افزود: سکته مغزی، حمله قلبی، نارسایی احتقانی قلب و ورم‌ ریه، نارسایی‌ کلیه و آسیب چشمی و مشکل بینایی از عوارض اصلی فشار خون بالا هستند؛ هرچه فشار خون بالاتر باشد، میزان امید به زندگی پایین تر خواهد بود. در افرادی که دچار فشار خون بالا هستند، میزان ابتلا به سکته مغزی و حمله قلبی نیز بیشتر خواهد بود.

مهدوی اظهار داشت: اگر فشار خون بالا به مدت طولانی بدون درمان باقی بماند، ممکن است نارسایی کلیوی رخ دهد و یا حتی به بینایی آسیب وارد شود و قلب بطور غیر طبیعی بزرگ شده و کارایی آن کم شود که چنین وضعیتی می تواند منجر به نارسایی قلبی و اختلال در پمپاژ خون توسط قلب شود.  

وی تصریح کرد: اگر فشار خون بالا به موقع تشخیص داده و درمان شود، از خطر ابتلا به حملات قلبی کاسته می شود، از لحاظ اپیدمیولوژی، از هر ۱۰ مرد، ۴ نفر و از هر ۱۰ زن، ۳ زن دچار فشار خون بالا هستند همچنین حدود یک سوم از کسانی که دچار چنین وضعیتی هستند تحت درمان نیستند و سلامتی آنان در معرض خطر است.

مسئول مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت تصریح کرد: فشار خون بالا از عوامل خطرناک برای بروز بیماری‌های قلبی و سکته است. طبق آمارهای جهانی، از هر ۵ مورد نارسایی قلبی در زنان، ۳ مورد به‌دلیل کنترل نکردن فشارخون بالا ایجاد می‌شود.

به گفته مهدوی، فشار خون بالا به کلیه‌ها آسیب می‌رساند و موجب نارسایی کلیوی، سکته مغزی، حمله قلبی و بیماری‌های مرگبار دیگری می‌شود همچنین، زنانی که علاوه بر پرفشاری خون به بیماری دیابت مبتلا هستند به ‌مراتب بیشتر از سایرین به نارسایی کلیوی و سکته مغزی دچار می‌شوند.  

عباس صفوی متخصص تغذیه با اشاره به نقش کلیدی برنامه غذایی در پیشگیری و درمان فشارخون بالا، به خبرنگار ایرنا گفت: به دلیل نقش ویتامین C در کاهش فشار خون، مصرف سبزی ها  و سالاد  شامل کاهو، گوجه فرنگی، کلم، و فلفل دلمه ایی همراه با غذا و  مصرف میو ه ها در میان وعده ها توصیه می‌شود.

وی افزود: همچنین می‌توان از میوه‌ها به عنوان میان وعده در محل کار یا در مدرسه استفاده کرد، همه انواع میوه ها دارای مقادیری ویتامین C هستند.  برخی از میوه‌ها مانند مرکبات، توت فرنگی، کیوی ، طالبی وخربزه از منابع غذایی غنی این ویتامین بشمار می روند.

 میوه ها دارای ویتامین سی بوده و از منابع غذایی غنی برای کنترل و درمان پرفشاری خون محسوب می‌شوند

صفوی اظهار داشت: با توجه به نقش کاهش مصرف چربی در کاهش وزن بدن یک رژیم غذایی با چربی محدود برای پیشگیری و کنترل فشار خون  بالا مناسب است، روغن هایی با منبع حیوانی  باید کمتر مصرف شوند و به جای آنها روغن های گیاهی مایع مانند روغن ذرت، کلزا و آفتابگردان استفاده شوند.

از نمکدان هنگام صرف غذا و سر سفره استفاده نشود

وی خاطرنشان کرد: مصرف مواد غذایی حاوی اسید چرب اشباع و کلسترول مانند گوشت قرمز، لبنیات پر چرب و زرده تخم مرغ در برنامه غذایی روزانه کاهش یابد و استفاده از نمک برای پخت غذا و برای سفره غذا باید محدود شود و از نمکدان هنگام صرف غذا و سر سفره استفاده نشود.

به گفته این متخصص تغذیه، از غلات، نان و ماکارونی به دلیل داشتن فیبر، ویتامین و املاح از جمله پتاسیم  و به جای نمک از چاشنی هایی مانند سبزی های معطر تازه یا خشک مانند نعناع و ریحان و سیر، لیموترش تازه و آب نارنج برای بهبود طعم غذا و کاهش مصرف نمک استفاده شود.

وی توصیه کرد: در هنگام خرید مواد غذایی آماده مانند انواع کنسروها، بسیاری از سس ها، انواع شورها، ترشی ها و تنقلات بسته بندی یا بو داده به میزان سدیم آن توجه شود و تا حد امکان مصرف غذا در رستوران ها محدود شود زیرا در این قبیل اماکن برای بهبود طعم غذا از نمک و روغن فراوان استفاده می شود.

صفوی گفت: پیاده روی در کاهش فشارخون و پیشگیری از ابتلا به آن بسیار موثر است، روزانه ۳۰ دقیقه پیاده روی تند برای کنترل وزن وهم چنین پیشگیری از فشار خون بالا توصیه می شود.