هشت رفتاری که به سلامت روانی شما آسیب می‌زنند

نویسنده: علیرضا پنجه شیری

دوشنبه, ۲۸ تیر ۱۴۰۰ ساعت ۲۲:۳۰

گاهی می‌توان مسائل بزرگ زندگی را با چیزهای کوچکی تغییر داد که از آن‌ها آگاه نیستیم، مثل این هشت مورد به‌ظاهر کوچک که تأثیر عمیقی بر سلامتی روان شما می‌گذارند!

شاید به این موضوع توجه کرده باشید که همه ما از صبح که بیدار می‌شویم تا شب که به خواب می‌رویم، رفتارها و عادت‌های فراوانی انجام می‌دهیم که بر سلامت روانی ما اثر می‌گذارند. حال این تأثیر می‌تواند مثبت یا منفی باشد و ازآنجاکه این عادات را در سالیان درازی با خود حمل کرده‌ایم و هر روز مشغول انجامشان هستیم، به‌طور آگاهانه آن‌ها را باید بررسی کنیم. غالبا ما حتی نمی‌دانیم این عادات برای سلامتی روان ما مضر هستند. البته این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی است و برای درمان یا تشخیص بیماری نیست.

کمال‌گرایی

در دنیای واقعی حتی بهترین افراد هم نمی‌توانند کامل‌ترین باشند

آیا شما برای انجام کارهایتان همیشه حس کمال‌طلبی دارید؟ کمال‌گرایی یعنی همیشه انتظارات شما فراتر از آن چیزی است که انجام می‌دهید. این موضوع می‌تواند شما را گردابی از احساسات منفی مثل احساس گناه و اضطراب و حتی افسرگی غرق کند؛ چراکه کمال‌گرایی شما را همواره برای دستیابی به آنچه انتظارش را دارید، مأیوس می‌کند و هرچه بیشتر تلاش و از حس کمال‌طلبی پیروی کنید، اضطراب شما هم بیشتر و بیشتر می‌شود. در دنیای واقعی، حتی بهترین افراد هم نمی‌توانند کامل‌ترین باشند. هرچه کمال‌گرایی شدیدتر باشد، احتمال بروز مشکلات روانی هم در افراد بیشتر می‌شود. برای اینکه بتوانید ذهنتان را از حال‌و‌هوای کمال‌گرایی خارج کنید، بکوشید روحیه انتقادپذیری را در خود تقویت کنید و خودتان را با دیگران مقایسه نکنید.

اعتیاد به گوشی موبایل

حتما چک‌کردن گوشی موبایل اولین کاری است که به‌محض بیدار‌شدن انجام می‌دهید. بله! فناوری می‌تواند در چند ثانیه ما را به دنیایی مملو از سرگرمی و اطلاعات ببرد و ما دیوانه‌وار عاشق این بُعد از فناوری هستیم؛ اما وابستگی به گوشی‌های هوشمند می‌تواند دردسرساز باشد. تحقیقات نشان می‌دهد استفاده زیاد از تلفن همراه می‌تواند شما را دچار اضطراب و افسردگی کند. برای اینکه بتوانید از وابستگی خود به گوشی موبایل بکاهید، سعی کنید زمان‌هایی را مشخص کنید که از گوشی‌تان استفاده نکنید. البته این‌ کار در ابتدا کمی دشوار است و به اراده قوی نیاز دارد؛ اما پس از مدتی احساس خواهید کرد دیگر برای چک‌کردن گوشی خود کمتر وسوسه می‌شوید.

کمبود خواب یا بی‌خوابی

شاید شما هم از افرادی باشید که همیشه به بدنتان بدهکارید! بدنتان به شما ساعت‌ها بیداری قرض می‌دهد؛ اما مشروط بر اینکه خوش‌حسابی کنید و بالاخره قرض خود را بپردازید. به‌طور میانگین، بدن هر شخص در طول شبانه‌روز به هشت ساعت خواب احتیاج دارد. البته این مقدار به عوامل زیادی بستگی دارد؛ مثلا خستگی روانی و جسمانی و نیز کیفیت خواب. کمبود خواب یا کسری خواب می‌تواند اثرهای منفی بر جسم و روان شما بگذارد؛ از‌جمله خستگی مفرط و روحیه بسیار حساس و آسیب‌پذیر و نداشتن تمرکز. اگرچه ممکن است برای بعضی افراد بیدار‌ماندن جذاب‌تر از خوابیدن باشد؛ اما بدن ضروری به خوابیدن نیاز دارد.

رابطه‌های سمی و ناسالم

آیا دلتان می‌خواهد رابطه‌تان با همسر یا دوست یا اعضای خانواده خود تغییر کند و در‌حالی‌که مدت‌ها است این امید را در سر می‌پرورانید، این اتفاق حاصل نمی‌شود؟ ماندن در رابطه‌های ناسالم تهدید بسیار بزرگی برای سلامتی روانی شما است. در‌واقع، شما سلامتی جسمانی و روانی خود را فدای دیگری کرده‌اید. اصولا این فداکاری یک‌طرفه بوده و تنها چیزی که از رابطه سمی نصیبتان می‌شود، بدرفتاری و سوءاستفاده است. معمولا افراد بدرفتار می‌توانند همه‌چیز را گردن شما بیندازند و کاری کنند تا فکر کنید مشکل از خودتان است. در رابطه سمی، باید به‌دنبال علامت‌ها باشید و اگر حس کردید در چنین رابطه‌ای هستید، حتما از متخصصان کمک بگیرید و ضمنا فراموش نکنید برای بهبودی باید به خود زمان بدهید. باید باور داشته باشید که هنوز‌هم رابطه‌های سالم وجود دارند و به‌یقین شما شایسته رابطه‌ای سالم هستید.

من کمک نمی‌خواهم!

آیا وقتی مشکلی برایتان پیش می‌آید، ترجیح می‌دهید احساسات خود را بروز ندهید و به‌تنهایی در پی حل مشکل باشید؟ این‌ کار درست شبیه این است که در حال غرق‌شدن در استخری باشید که همه اطراف آن ایستاده‌اند. وقتی قدم به جاده زندگی می‌گذاریم، طبیعی است گاهی در این سفر و جاده پر‌پیچ‌و‌خم از یکدیگر کمک بگیریم. بنابراین، زندگی شامل تجربیاتی است که خودمان کسب کرده‌ایم و علاوه‌بر‌آن، تجربیات و ردپای دیگران نیز بخشی از آن است. به‌عبارت‌دیگر، برای برخورداری از سلامتی روانی بهتر است بخشی از این سفر را با دیگران همراه شویم. البته هنگام رویارویی با برخی مشکلات، صحبت با دیگران ممکن است ناممکن یا دشوار به‌نظر برسد. در چنین مواقعی، بهتر است از مشاور یا فردی معتمد کمک بخواهیم.

مقایسه خود با دیگران

آیا در شبکه‌های اجتماعی جست‌وجو و خود را با دیگران مقایسه می‌کنید؟ آیا خود و داشته‌هایتان را با همکاران یا افراد اطرافتان مقایسه می‌کنید؟ اغلب افراد بهترین لحظات و دستاوردهایتان  را در شبکه‌های اجتماعی ثبت می‌کنند. اگر بخواهید زندگی خود را با آنچه در شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام می‌بینید، مقایسه کنید، احتمالا اعتماد‌به‌نفس خود را کاهش خواهید داد. درواقع، شبکه‌های اجتماعی فقط بخش‌های کوچکی از سایرین را نشان می‌دهد. زندگی هیچ‌کس به‌ زیبایی آنچه در تصاویر می‌بینید، نیست. گذشته از این موضوع، همه ما باید یاد بگیریم در زندگی روی خودمان تمرکز کنیم و خود را با دیگران مقایسه نکنیم.

رفتارهای ناسالم

رفتارهای ناسالم یا مخرب مثل دیر خوابیدن یا به‌تعویق‌انداختن انجام کارها معمولا فشار و استرس بیشتری به زندگی تحمیل می‌کنند. ترس و اضطراب می‌تواند یکی از عواملی باشد که شما را به انزوا بکشاند و انگیزه‌تان را برای انجام کارها تضعیف کند؛ اما زندگی با ترس و اضطراب می‌تواند جلو پیشرفت شما را بگیرد و به احساس بلاتکلیفی‌تان اضافه کند. بنابراین، برای رهایی از رفتارهای ناسالم باید ریشه‌های آن‌ها را بیابید. درواقع، رفتارهای مخرب مثل الگوهایی هستند که در ذهنتان نقش بسته‌اند و هر روز تکرار می‌شوند که با یافتن ریشه این رفتارها، نقشه کلی الگوها را می‌توانید ببینید و آن‌گاه این الگوها فرو می‌ریزند. البته برای شروع قرار نیست قدم‌های بزرگی بردارید؛ زیرا قدم‌های کوچک، اما ادامه‌دار کلید حل مشکل هستند. پس از مدتی خواهید دید قدم‌های کوچک شما را به‌آهستگی به نسخه بهتری از خودتان تبدیل کرده‌اند.

شکرگزاری و قدردانی نمی‌کنید!

خوشبختانه در فرهنگ و سرزمین ما، همواره تأکید زیادی بر شکرگزاری شده است. رابرت امونز از دانشگاه برکلی در کالیفرنیا می‌گوید:

شکرگزاری یا به‌زبان ساده‌تر قدردانی از داشته‌ها و نقاط مثبت زندگی، می‌تواند تأثیر بسیار زیادی بر سلامت روانی بگذارد. شکرگزاری می‌تواند کیفیت خواب را بهبود بخشد و احساس تنهایی را کاهش و احساس سرزندگی و نشاط به شما دهد.

راهی برای تمرین شکرگزاری تهیه فهرستی از موارد ریز‌و‌درشتی است که از داشتنشان خوشحال هستید. حتی می‌توانید برای این‌ کار دفترچه یادداشت تهیه کنید و هر روز مواردی را در آن بنویسید که از داشتن آن‌ها شاکر هستید. با این‌ کار درواقع روی چیزهای مثبت تمرکز می‌کنید که می‌توانند احساس خوبی به شما دهند.

آیا هیچ‌یک از رفتارهای ذکرشده در مقاله حاضر را انجام داده‌اید؟ قطعا به تأکید بر اهمیت سلامتی روانی نیازی نیست. امیدوارم توانسته باشید برخی از رفتارهایی را شناسایی کنید که به سلامتی روانی شما صدمه می‌زنند و با قدم‌ها و تغییرات کوچک در پی حل آن‌ها باشید.