یازده دقیقه ورزش در روز ممکن است به خنثی کردن اثرات نشستن کمک کند

نویسنده: مریم صفدری

شنبه, ۱۵ آذر ۹۹ ساعت ۱۴:۰۰

حتی اگر برای مدت‌زمان طولانی در طول روز می‌نشینید، چند دقیقه ورزش متوسط روزانه می‌تواند اثرات نامطلوب حاصل از بی‌تحرکی را کاهش دهد.

براساس مطالعه‌ی جدیدی در مورد اثرات بی‌تحرکی و ورزش بر طول عمر، پیاده‌روی به مدت حداقل ۱۱ دقیقه در روز می‌تواند پیامدهای نامطلوب حاصل از نشستن طولانی‌مدت را کاهش دهد. این مطالعه که متکی بر داده‌های عینی ده‌ها هزار نفر در مورد نحوه‌ی گذراندن روزهایشان بود، نشان داد افرادی که بیشتر از همه بی‌تحرک بودند با خطر بالاتر مرگ در جوانی رو‌به‌رو می‌شدند، اما اگر افراد بر می‌خاستند و حرکت می‌کردند، حتی اگر فعالیت آن‌ها طولانی نبود، شدت این تهدید به مقدار قابل ‌توجهی کاسته می‌شد.

برای بیشتر ما خصوصا در شرایط فعلی که درگیر محدودیت‌های ناشی ‌از کووید ۱۹ هستیم و روزهای کوتاه و سرد زمستان را در پیش داریم، نشستن‌ طولانی‌مدت عادی شده است. بررسی‌های اخیر در مورد رفتار مردم از زمان آغاز دنیاگیری، نشان می‌دهد بیشتر ما نسبت به سال قبل کمتر ورزش می‌کنیم و به مدت بیشتری در حالت نشسته به سر می‌بریم.

تعجبی ندارد که این سکون جسمی پیامد طولانی‌مدت بر سلامتی داشته باشد. مطالعات اپیدمیولوژیکی گذشته نشان‌دهنده‌ی ارتباط نشستن و مرگ‌و‌میر هستند. در این مطالعات، احتمال مرگ زودهنگام افرادی که به‌ خاطر وضعیت خود بی‌تحرک بوده‌اند، نسبت ‌به افراد فعال بیشتر بوده است. اما این موضوع که فرد فعالی که می‌خواهد اثرات منفی حاصل از نشستن را کاهش دهد، چقدر باید فعالیت کند، مشخص نبوده است.

برای مثال، اگر در محل کار هشت ساعت می‌نشینید، آیا نیم ساعت پیاده‌روی هنگام عصر (یعنی رعایت توصیه‌‌ی ورزشی استاندارد حدود ۳۰ دقیقه ورزش در بیشتر روزها)، کافی است تا بیشتر خطرات سلامتی حاصل از نشستن طولانی‌مدت خنثی شود؟ برخی پژوهش‌های گذشته نشان داده‌اند که پاسخ منفی است. مطالعه‌ای شامل بیش از نیم میلیون نفر که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد، نشان می‌داد مردان و زنان باید به‌ مدت ۶۰ تا ۷۵ دقیقه در روز به ورزش متوسط مشغول شوند تا اثرات نامطلوب ناشی از نشستن را کاهش دهند.

مطالعه‌ی مذکور مانند بسیاری از پژوهش‌های گذشته از مردم خواسته بود به یاد بیاورند که چقدر حرکت کرده یا نشسته‌اند که این نوع بررسی دارای مشکلاتی است. ما معمولا راوی غیر قابل اعتمادی از زندگی خود هستیم و فعالیت بدنی را بیش‌ازحد و مدت‌زمان نشستن خود را کمتر‌ازحد تخمین می‌زنیم. اگر تعداد زیادی از افراد مورد مطالعه به این شیوه، مدت‌زمان فعالیت و نشستن خود را درست به ‌خاطر نیاورند، تأثیر ورزش کمتر‌ازحد واقعی نشان داده می‌شود؛ زیرا به ‌نظر می‌رسد افراد «فعال» به مقدار زیادی ورزش نیاز داشته باشند تا به مزیت‌های سلامتی آن دست پیدا کنند؛ درحالی‌که مقدار ورزشی که آن‌ها واقعا انجام داده‌اند، کمتر بوده  و این مقدار کمتر ورزش آن مزیت‌ها را حاصل کرده است.

بنابراین برای مطالعه‌ی جدید، بسیاری از نویسندگان مرور منتشرشده در سال ۲۰۱۶ تصمیم گرفتند پژوهش و تجزیه‌و‌تحلیل گذشته را تکرار کنند؛ اما این بار از داده‌های افرادی استفاده کنند که از ابزار نظارت‌کننده بر فعالیت بدنی استفاده کرده بودند تا جابه‌جایی و نشستن خود را ردیابی کند.

دانشمندان نتایج حاصل از ۹ مطالعه‌ی اخیر را که در آن حدود ۵۰ هزار مرد و زن از شتاب‌سنج استفاده کرده بودند، جمع آوری کردند. آن‌ها با جمع‌آوری و ترکیب داده‌های حاصل از این مطالعات دریافتند که بیشتر داوطلبان به مدت زیادی می‌نشستند (به‌طور متوسط حدود ۱۰ ساعت در روز) و بسیاری از آن‌ها به‌ندرت حرکت می‌کردند و فعالیت بدنی آن‌ها در حد ۲ تا ۳ دقیقه پیاده‌روی در روز بود. پژوهشگران پس از گذشت حدود یک دهه از پیوستن شرکت‌کنندگان به مطالعه، موارد مرگ را بررسی کردند و به بررسی ارتباط سبک زندگی و طول عمر پرداختند.

پژوهشگران افراد را بر اساس مقدار حرکت و نشستن به سه گروه تقسیم کردند و دریافتند که سبک زندگی بسیار بی‌تحرک خطرناک است و احتمال مرگ زودهنگام افرادی که بیش از همه می‌نشستند و فعالیت بدنی آن‌ها کمتر از گروه‌های دیگر بود، نسبت ‌به مردان و زنانی که بیش از همه حرکت می‌کردند و کمتر از همه می‌نشستند، ۲۶۰ درصد بیشتر بود. پژوهشگران عوامل اثرگذاری مانند استعمال دخانیات، توده بدنی و سایر عواملی که ممکن است بر نتایج تأثیر داشته باشند، در نظر گرفته بودند.

ترکیب‌های دیگرِ مدت‌زمان نشستن و حرکت، کمتر نگران‌کننده و حتی دلگرم‌کننده بود. احتمال مرگ زودهنگام افرادی که از نظر فعالیت بدنی در گروه میانی قرار داشتند و هر روز حدود ۱۱ دقیقه ورزش متوسط داشتند، حتی اگر به گروهی تعلق داشتند که بیش از همه می‌نشستند، نسبت ‌به افرادی که کمتر حرکت می‌کردند، به‌طور قابل‌ توجهی کمتر بود.

پژوهشگران با بررسی داده‌ها به این نتیجه رسیدند که به نظر می‌رسد نقطه‌ی مطلوب فعالیت بدنی و طول عمر درحدود ۳۵ دقیقه در روز پیاده‌روی سریع یا دیگر فعالیت‌های متوسط باشد و صرف‌ نظر از مدت‌زمان نشستن، این مقدار منجر به بیشترین پیشرفت آماری در طول عمر می‌شد.

البته مطالعه‌ی حاضر مشاهده‌ای است و اثبات نمی‌کند که ورزش موجب افزایش طول عمر می‌شود؛ بلکه فقط نشان می‌دهد فعالیت بدنی، نشستن و مرگ با هم ارتباط دارند.به گفته‌ی اولف اکلاند، استاد اپیدمیولوژی و فعالیت بدنی دانشکده علوم ورزشی نروژ که مطالعه‌ی جدید تحت هدایت او انجام شده است، نتایج نشان می‌دهد که اگر سبک زندگی بی‌تحرکی داریم و در تمام طول روز می‌نشینیم، باید برای مدتی بلند شویم و حرکت کنیم. او می‌گوید پیاده‌روی سریع‌، ورزشی متوسط و عالی است و با صرف نیم ساعت و حتی کمتر، ممکن است به افزایش طول عمر خود کمک کنیم.