نویسنده: مصطفی آرایشگر
چهار شنبه, ۲ مهر ۹۹ ساعت ۲۲:۳۰
برخی بیمارانی که به‌تازگی از ابتلا به کووید ۱۹ بهبود یافته‌‌اند، همچنان درمعرض آسیب‌های قلبی هستند. این امر موجب می‌شود که انجام فعالیت‌های ورزشی برایشان خطرناک باشد.
از تصاویر کدر اسکن قفسه‌ی سینه و نفس‌های بریده‌ی بیمارانی که به دستگاه تنفس مصنوعی متصل هستند، بدین‌نتیجه رسیده‌ایم که کووید ۱۹، نوعی بیماری شدید تنفسی است؛ اما این بیماری به ریه محدود نمی‌شود. از روزهای ابتدایی دنیاگیری ویروس کرونا، پزشکان متوجه شدند که این عفونت ویروسی می‌تواند سایر بخش‌های بدن همانند مغز و رگ‌های خونی و قلب را تحت تأثیر قرار دهد. اطلاعات شیوع اولیه در چین و نیویورک و واشنگتن نشان می‌دهد ۲۰ تا ۳۰ درصد از بیماران بستری‌شده ناشی از عفونت ویروسی کرونا دچار علائم آسیب قلبی بوده‌اند.
بیشتر افرادی که به ویروس کرونا مبتلا می‌شوند، انواعی از علائم کم‌خطر را شاهد خواهند بود. براساس آمارهای منتشرشده، می‌توان گفت از هر سه نفر، یک نفر هیچ علائمی از بیماری را احساس نخواهد کرد؛ اما درحال‌حاضر، شواهدی به‌دست‌آمده که نشان‌دهنده‌ی توانایی ویروس در ایجاد ناراحتی‌های قلبی برای افراد مختلف است. این مسئله در افرادی که آلوده هستند و ورزش هم می‌کنند، بیشتر از سایر افراد نمود پیدا کرده است.
ماه گذشته، تعویق مسابقات ورزشی پاییز ۲۰۲۰ را شاهد بودیم که یکی از دلایل مهمش، میوکاردیت بود. هنگامی‌که دیواره‌های عضلانی قلب ملتهب شود، نتیجه‌ای به غیر از تضعیف این عضو و دشوارشدن پمپاژ خون نخواهد داشت. این وضعیت که میوکاردیت نامیده می‌شود، به‌تازگی کشف نشده است و به‌ندرت ظاهر می‌شود؛ اما اگر آشکار شود، علت اصلی آن را می‌توان عفونت عنوان کرد. باید در نظر گرفت که پیداشدن میوکاردیت با منشأ ویروس، باکتری، مخمّر و کرم‌های مهاجم اثبات شده است. وجه مشترک آن‌ها را می‌توان وادارکردن سیستم ایمنی بدن به قرارگیری در حالت تهاجم عنوان کرد که همین مسئله می‌تواند باعث بروز التهاب شود.
بیشتر وقت‌ها، فرد بیمار می‌تواند با استراحت باعث فروکش‌کردن التهاب شود. در‌حقیقت با استراحت، عضلات قلب بهبود خواهند یافت؛ اما فعالیت‌های شدید هنگام ضعیف‌شدن قلب می‌تواند موجب تورم در پاها، سرگیجه، تنگی نفس، نامنظم‌شدن ضربان قلب، ایست قلبی و مرگ ناگهانی شود. معمولا این نتایج شدید در ورزش‌کاران مشاهده می‌شود. این مسئله را می‌توان دلیل اصلی درخواست متخصصان قلب و عروق از ورزش‌کاران برای رعایت اصول بهداشتی و توجه ویژه به بیماری دانست. مایکل اوجو بازیکن سابق بسکتبال ایالت فلوریدا که در لیگ حرفه‌ای صربستان مشغول بازی بود، اندکی پس از بهبودی و رهایی از ویروس کرونا، در ۲۷ سالگی به‌علت عوارض قلبی ناشی از بیماری درگذشت. دکتر سوراب راجپال، متخصص قلب و استادیار طب داخلی در دانشگاه ایالتی اوهایو (OSU) می‌گوید:
پزشکان دانشگاه ایالتی اوهایو برای جلوگیری از گسترش صدمات قلبی مشابه در میان ورزش‌کاران، پروتکل‌های جدیدی تهیه کرده‌اند. این پروتکل‌ها تمام بازیکنان مبتلا به ویروس کرونا را به انجام معاینات بالینی، آزمایش خون، الکتروکاردیوگرام و MRI وادار می‌کند. در میان ماه‌های جون و آگوست، ۲۶ زن و مرد از تیم‌های فوتبال، بسکتبال و... پس از بهبودی از ویروس کرونا غربالگری شده‌اند. MRI انجام‌شده در میان این ۲۶ نفر، نشان‌دهنده‌ی ابتلای چهار نفر از آن‌ها به میوکاردیت بود. همچنین، دو نفر از آن‌ها هرگز علائمی از ویروس کرونا را تجربه نکرده بودند.
ازآنجاکه قبل از عفونت ویروس کرونا هیچ‌کدام از آن‌ها سابقه‌ی MRI و سایر آزمایش‌ها را نداشتند، نمی‌توان قاطعانه گفت که ویروس باعث آسیب‌دیدگی شده است، اما راجپال، یکی از نویسندگان مطالعه، اظهار کرد که سایر عفونت‌های ویروسی هم می‌توانند موجب ایجاد میوکاردیت شود. او افزود: «برای مردم مهم است بدانند آیا ویروس کرونا توانایی تأثیرگذاشتن بر قلب را دارد یا خیر.»
مشکلات قلبی فقط ورزش‌کاران را تحت‌تأثیر قرار نمی‌دهد. یکی از مطالعات بزرگ‌تری که اوایل تابستان سال جاری در آلمان انجام شد، ۱۰۰ بیمار غیرورزش‌کار مبتلا به ویروس کرونا را بررسی کرد که ۷۸ نفر از آن‌ها، دچار التهاب و سایر ناهنجاری‌های قلبی ماندگار شده بودند. اریک توپول، یکی از متخصصان قلب و عروق آمریکا، با نویسندگان مقاله‌ی جدید مکاتبه کرده است. به‌گفته‌ی وی ۱۲ نفر از آن‌ها هیچ‌کدام از علائم ویروس کرونا را تجربه نکرده بودند. در‌حقیقت، دوره‌ی خفیف ابتلا به ویروس کرونا هم می‌تواند به قلب آسیب بزند.
دانشمندان معتقدند با درنظرگرفتن بودجه‌ی کافی برای انجام آزمایش‌های گسترده‌تر می‌توان نتایج بهتری به‌دست آورد؛ اما به‌نظر نمی‌رسد انجام این کار برای دولت‌ها در اولویت قرار داشته باشد؛ چراکه سایر ویروس‌ها هم می‌توانند موجب ایجاد میوکاردیت شوند. بااین‌حال به‌باور توپال، تفاوت در این است که اغلب ویروس‌ها نمی‌توانند در مدت ۶ ماه، ده‌ها میلیون نفر را آلوده کنند. او می‌گوید درحال‌حاضر، تخمین زده می‌شود در آمریکا بیش از ۵۰ میلیون نفر به ویروس کرونا آلوده شده باشند؛ ولی کمبود کیت‌های آزمایشگاهی موجب شده است که تاکنون فقط ۶/۵ میلیون مورد ابتلا شناسایی شده باشند. این در حالی است که براساس برآورد متخصصان، رقم واقعی بیماران ۱۰ برابر بیشتر است. حتی اگر تنها ۱ درصد از آمریکاییان نوعی مشکل قلبی را تجربه کرده باشند، این عدد همچنان ۵۰۰ هزار نفر خواهد بود. وقتی ویروسی داریم که بین افراد بسیار زیادی منتشر شده است، شیوع عوارض قلبی در شمار کمی از افراد نیز مشکلی جدی محسوب می‌شود؛ به‌همین‌دلیل، این موضوع باید سریع‌تر بررسی شود.
دانشمندان هنوز نمی‌دانند التهاب مشاهده‌شده در بیماران مبتلا به ویروس کرونا آسیب ناشی از پاسخ سیستم ایمنی بدن بوده یا ویروس به‌طور مستقیم می‌تواند به بافت‌های قلب آسیب بزند. سلول‌های عضلانی قلب گیرنده‌های ACE2 دارند؛ یعنی همان درگاه مولکولی که ویروس کرونا از آن برای حمله به میزبان‌های جدید استفاده می‌کند. مطالعات کالبدشکافی ویروس در قلب بیماران فوتی کووید ۱۹ این مسئله را آشکار کرده است. اوایل ماه جاری میلادی، دانشمندان مؤسسه‌ی Gladstone سان‌فرانسیسکو متوجه شدند ویروس کرونا زمانی‌که به سلول‌های قلبی انسان اضافه شود، باعث نابودی فیبرهای عضلانی خواهد شد که علت تپش قلب هستند. بروس کانکلین، یکی از پژوهشگران مطالعه‌ی جدید، می‌گوید حجم تخریب برخلاف چیزی است که در سایر بیماری‌ها مشاهده است؛ اما باز‌هم برای دست‌یافتن به نتیجه‌ی قطعی، باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
انجام تحقیقات بیشتر را می‌توان نیازی بسیار مهم توصیف کرد که بسیار حیاتی است؛ زیرا تعداد زیادی از افراد مبتلا به ویروس کرونا بدون علائم هستند و از بیماری خود اطلاعی ندارند و ممکن است به‌صورت ناخواسته ورزش کنند که بعد از عفونت، می‌تواند آسیب جدی به قلب بزند. ورزش‌کاران رشته‌های دو‌و‌میدانی و آن دسته از افرادی که مسافت‌های زیادی طی می‌کنند؛ اما به غربالگری دسترسی ندارند، احتمالا درمعرض خطر‌های جدی قرار بگیرند؛ در‌حالی‌که از آن بی‌اطلاع هستند.
راجپال پیشنهاد می‌کند اگر برای دویدن‌های طاقت‌فرسا یا دوچرخه‌سواری یا سایر فعالیت‌های ورزشی به بیرون از خانه می‌روید، باید توجه ویژه‌ای به بدن و سلامتی خود کند؛ به‌ویژه اگر بیماری‌های زمینه‌ای دارید. او در‌این‌باره گفت: «در‌صورتی‌که علائم مشکوک، همچون درد قفسه‌ی سینه یا تنگی نفس یا تپش قلب را تجربه کردید، باید به پزشک مراجعه کنید.»
اگر آزمایش ویروس کرونا شما مثبت باشد، باید چند هفته مرخصی بگیرید و قبل از بازگشت به تمرینات سابق خود هم، زیرنظر باشید. در دانشگاه ایالتی اوهایو، ورزش‌کاران دارای علائم میوکاردیت در MRI سه ماه باید استراحت اجباری کنند. همچنین در پایان دوره‌ی سه‌ماهه و برای اطمینان از کاهش التهاب، باردیگر اسکن خواهند شد و در این صورت است که اجازه خواهند داشت فعالیت ورزشی‌شان را ادامه دهند.
پست الکترونیک
تلفن و فکس
آدرس تهران
